नेपालका जेन जीको अपेक्षा के छ ?

हाल सामाजिक सञ्जाल र सार्वजनिक स्थलमा धेरै सुनिने नाम हो जेन जी पुस्ता । यो शब्द सामान्यतया हालको युवापुस्ताको एउटा विशेष पुस्तालाई जनाउँछ र यो पुस्ताको वर्गीकरण प्रायः सन् १९९७ देखि २०१२ को बीचमा जन्मिएका मानिसहरूलाई मानिन्छ ।यो पुस्ता पूर्ण रुपमा डिजिटल युगमा जन्मिएका जसले स्मार्टफोन, इन्टरनेट, सामाजिक सञ्जाललाई भरपुर प्रयोग गर्दै टेक्नोलोजीको धेरै नै प्रयोग गर्ने गर्छन । यो पुस्ताले समाजमा रहेका विकृति र विसंगतिलाई अनलाइनका मध्यमबाट नै आन्दोलन गर्छन र आफ्नो अभिव्यक्ति सामाजिक सञ्जालबाट नै व्यक्त गर्छन । आफ्नो व्यक्तिगत जीवन नै सामाजिक सञ्जालमा नै बिताउन रुचाउने यो पुस्ता आफूले तयार गर्ने सामग्री, कक्षा र शैक्षिक कार्य मात्रै होइन व्यवसाय वा रोजगारी नै डिजिटल क्षेत्रमा खोज्ने गर्छन् ।

नेपालमा पनि यो पुस्ता सामाजिक सञ्जाल, अनलाइन गेमिङ, फेशन, डिजिटल व्यापार, युट्युब जस्ता कुरामा धेरै सक्रिय देखिन्छ। साथै, उनीहरू शिक्षा, राजनीति, प्रविधि लगायतका क्षेत्रमा नयाँ विचार र सोच बोकेर अघि बढ्न खोजिरहेका छन्। नेपालमा यो पुस्ता चाहना र प्राथमिकताहरू परम्परागत पुस्ताभन्दा फरक र प्रविधिमैत्री छन्।

नेपालमा जेन जी पुस्ताले भोगेका समस्या

जेन जी पुस्ता नयाँ युगको प्रतिनिधि हुन्, तर उनीहरू पुरानो संरचना, अव्यवस्था र सीमिततामा अल्झिरहेका छन्। यो पुस्ताले शिक्षित भए पनि रोजगारीको पर्याप्त अवसर पाएका छैनन्, सीपअनुसारका काम पाएका छैनन्, स्वरोजगार गर्ने चाहना भए पनि पर्याप्त समर्थन र लगानीको अभाव, डिजिटल शिक्षामा पहुँच नहुने, अनलाइन गेम, सामाजिक सञ्जालमा लत, डिजिटल दुनियाँमा गुम्सिएर सामाजिक सम्बन्ध कमजोर, आत्मसम्मानप्रतिको असन्तुष्टि, डिप्रेसन, एन्जाइटी, आत्मघातको भावना बढ्दो, सामाजिक दबाब, पारिवारिक अपेक्षा र अस्थिर भविष्यका कारण तनाव, परामर्श सेवाको अभाव र मानसिक स्वास्थ्यप्रति बेवास्ता, देशमा अवसरको कमीले गर्दा विदेश जानुपर्ने बाध्यता, जेन जी को स्वतन्त्र सोच र पुराना पुस्ताको परम्परागत सोचबीच दूरी, अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता, लव म्यारिज, करियर रोजाइ आदि विषयमा टकराव, भ्रष्टाचार, नेताहरूको असक्षमता र राजनीतिक अस्थिरताले निराश लगायतका तमाम समस्या यो पुस्ताले भोगिएका छन् ।